ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ವ್ಯಾಯಾಮ

ಡಾ. ಕಿರಣ್ ವಿ. ಎಸ್.

ಆರೋಗ್ಯದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಲ್ಲೂ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಇದ್ದೀತು. ವಿಶ್ವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆ “ಆರೋಗ್ಯವೆಂಬುದು ಸಂಪೂರ್ಣ ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಸ್ಥಿತಿ; ಅದು ಕೇವಲ ಕಾಯಿಲೆಯ ಅಥವಾ ಶರೀರ ದೌರ್ಬಲ್ಯದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿ ಅಲ್ಲ” ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮಾಡಿದೆ. ಕಾಯಿಲೆಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡುವ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಆರೋಗ್ಯದತ್ತ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುನ್ನಡೆಸಬಲ್ಲವೇ ಹೊರತು, ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲಾರವು. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆರೋಗ್ಯ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಪ್ರಜೆಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚ ಮಾಡುವ ಪ್ರಪಂಚದ ಬಹುತೇಕ ದೇಶಗಳು ಆರೋಗ್ಯದ ಅಧಿಕೃತ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಿದಂತಿಲ್ಲ.

ದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ. ಜೀವಿಗಳ ದೇಹವೆಂಬುದು ನಿಸರ್ಗ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದ ಯಂತ್ರ. ಪ್ರಪಂಚದ ಬಹುತೇಕ ಮಾನವ-ನಿರ್ಮಿತ ಯಂತ್ರಗಳು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ ಕಾರ್ಯದ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಮೂಲತತ್ತ್ವವನ್ನೇ ಹೊಂದಿವೆ. ಕೃತಕ ಯಂತ್ರಗಳ ಸಮಯಾನುಸಾರ ನಿರ್ವಹಣೆ ಹೇಗೆ ಮುಖ್ಯವೋ, ಶರೀರವೆಂಬ ಸಹಜ ಯಂತ್ರದ ನಿರ್ವಹಣೆಯೂ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಪಾತ್ರ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು.

ವ್ಯಾಯಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ತಪ್ಪು ಕಲ್ಪನೆಗಳಿವೆ. ನಿಶ್ಚಿತ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಹಲವರು ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ಉದ್ದೇಶ ಫಲಿಸದಿದ್ದರೆ ವ್ಯಾಯಾಮವನ್ನು ಹಳಿಯುತ್ತಾರೆ! ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮವೆಂಬುದು ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲ; ಶರೀರದ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಕಡ್ಡಾಯ ಅಂಶ. “ಎಂತಹ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡಬೇಕು” ಎಂಬುದು ಮಾತ್ರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಯ್ಕೆ. ಆಧುನಿಕ ಬದುಕು ಯಂತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾದಷ್ಟೂ ಶರೀರದ ಪಾಲಿಗೆ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಮಹತ್ವ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತಿದೆ.

ವ್ಯಾಯಾಮ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಮಗ್ರ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂಳೆಗಳ, ಕೀಲುಗಳ, ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸರಾಗ ಚಲನೆಗೆ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗದಂತೆ ಕಾಪಾಡುವುದಕ್ಕೆ ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮ ಸಹಾಯಕಾರಿ. ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿವೆ. ವೃದ್ಧಾಪ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಡುವ ಕೀಲು ನೋವುಗಳು, ಬೆನ್ನು ನೋವು, ಬೊಜ್ಜು, ನಿಶ್ಶಕ್ತಿ, ಮೂಳೆಗಳ ಸವೆತ, ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ, ಮುಂತಾದುವು ಬಹಳ ಕಾಲದಿಂದ ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುವವರಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಸಂಭವ ಕಡಿಮೆ. ಅಲ್ಲದೇ, ಹೃದ್ರೋಗ, ಮಧುಮೇಹ, ರಕ್ಷಕ ಶಕ್ತಿಯ ನ್ಯೂನತೆ, ಕೆಲವು ಬಗೆಯ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಗಳು, ಖಿನ್ನತೆ ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ಅಸೌಖ್ಯಗಳು ಬಾರದಂತೆ ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮ ತಡೆಯಬಲ್ಲದು.

ವ್ಯಾಯಾಮ ಹೇಗಿರಬೇಕು? ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ, ಜಿಮ್ ಗಳಿಗೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡಬೇಕೆನ್ನುವುದು ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ. ಶರೀರಕ್ಕೆ ವಿಪರೀತ ತ್ರಾಸ ನೀಡಿ, ಬೆವರು ಬಸಿದು ಮಾಡುವ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾತ್ರ ಫಲಕಾರಿಯೆಂದೂ ಇಲ್ಲ. ವ್ಯಾಯಾಮದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಎಷ್ಟು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ, ರೂಢಿ ತಪ್ಪದಂತೆ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತಾ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದು. ಸರಳವಾದ ದೀರ್ಘ ಶ್ವಾಸದೊಡನೆ ಮಾಡುವ ಚುರುಕು ನಡಿಗೆ; ಯೋಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ; ಈಜು; ಬೈಸಿಕಲ್ ಸವಾರಿ; ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ; ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ – ಇಂತಹ ಯಾವುದಾದರೂ ಆಗಬಹುದು. ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬದಲಿಸುತ್ತಾ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವ್ಯಾಯಾಮ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳುಬಹುದು. ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವವರು ದಿನನಿತ್ಯದ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯನ್ನೇ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಬಸ್ಸಿನ ಪಯಣಿಗರು ಒಂದೆರಡು ಹಂತ ಮುನ್ನವೇ ಇಳಿದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಗಮ್ಯಕ್ಕೆ ನಡೆಯುವುದು; ಸ್ವಂತ ವಾಹನ ಸಂಚಾರಿಗಳು ಹದಿನೈದು ನಿಮಿಷ ಮೊದಲೇ ಕಚೇರಿಗೆ ತಲುಪಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಬಳಸು ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ತಲುಪುವುದು; ಲಿಫ್ಟ್ ಬದಲಿಗೆ ಮೆಟ್ಟಿಲನ್ನೋ, ಇಳಿಜಾರನ್ನೋ ಬಳಸುವುದು; ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಯ ದೊರೆತಾಗ ಒಂದು ಸುತ್ತು ನಡೆದು ಬರುವುದು; ಮನೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಅಂಗಡಿಗಳಿಂದ ಅವಶ್ಯಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತರಲು ವಾಹನದ ಬದಲಿಗೆ ನಡೆದು ಹೋಗುವುದು – ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಬಹುದು. ಇವೆಲ್ಲಾ ನಿಯಮಿತ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಕ್ಲುಪ್ತ ವ್ಯಾಯಾಮದಷ್ಟು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗಿಂತ ಹಲವಾರು ಪಟ್ಟು ಉತ್ತಮ. ಮುಂದೆ ವ್ಯಾಯಾಮ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಕೂಡ ಆಗಬಲ್ಲವು.

ಶರೀರದ ವ್ಯಾಯಾಮಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಸಿದ್ಧಗೊಳಿಸುವುದು ಎಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯ! ನಮ್ಮ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಒಳಿತನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮನಸ್ಸು ನಮ್ಮ ಗುರುವಾದಾಗ ಬಾಹ್ಯ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಆಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.

-------------------------

 16/02/2021 ರಂದು ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನ